Klima Satın Alma Rehberi

Klimanın tarihi insanlık kadar eskidir. İlk insanlar vücut ısılarını koruyabilmek ve kişisel konfor yaratmak için hayvan derilerini kullanıyorlardı. Daha sonraları Mısırlı egemen sınıf, palmiye dallarıyla kendisini serinleten esirler kullandı. Romalılar ise meşhur hamamlarında ventilasyon ve ısıtma sistemleri kullandılar. Orta Çağlarda Leonardo Da Vinci yakın bir arkadaşının evinin odalarını havalandırmak için su gücü ile çalışan bir fan yaptı. Havalandırma ve merkezi ısıtma sistemleri 19uncu yüzyılda hızla gelişti. Fanlar, buhar kazanları, radyatörler icat edildi ve kullanılmaya başlandı. 1844de John Gorrie (1803-1855) U.S Marine Hastanesinin (Florida) yöneticisi, yeni soğutma makinesini tanıttı. Bu dünyadaki ilk ticari soğutma ve havalandırma makinesiydi. Klima, ilk büyük kullanım alanını 1920li yılların başında tiyatrolarda buldu. Diğer önemli dönüm noktası 1930da Du Pont şirketinden Thomas Midgleyin Freon soğutucuyu geliştirmesi oldu. Hızla devam eden teknik gelişmeler sonucunda 1950li yıllardan itibaren split tip klima cihazları kullanılmaya başlandı. İklimlendirme, havayı ısıtan, soğutan, temizleyen, çeviren bir süreçtir ve sürekli olarak ortamın nem içeriğini kontrol etmektedir. Günümüzde insanların daha rahat ve verimli yaşayabilmek için klima cihazlarını tercih ettikleri görülmektedir. Birkaç yıl öncesine kadar klima lüks olarak kabul edilmekteydi. İnsanlar evlerinde ya da işyerlerinde sıcaktan bunalsa da klimalara pek rağbet etmiyordu. Ancak aradan geçen birkaç yılda çok şey değişti. Artık klimanın bulunmadığı iş yerlerinde kimse çalışmak istememektedir. Önce işyerlerindeki duvarları yıkan klimacılar, artık evlerin eşiklerinden de içeri girmeye başladı. Bu gelişme pazarı büyüttü, hem üreticiler, hem de ithalatçılar faaliyetlerini arttırdı. Klimanın lüks ürün olmaktan çıkıp ihtiyaç haline dönüşmesi, pazarın da sürekli büyüyen bir konuma gelmesini sağladı. Bu da sektörde bir marka enflasyonu yarattı. Bugün 100’den fazla markanın bulunduğu, hızla büyüyen bu pazar, birçok sorunu da beraberinde getirdi.

Hangi marka daha iyidir,
Klima nasıl kullanılmalıdır,
Klima nasıl soğutur,
Klima seçerken nelere dikkat edilmelidir,
Klima bakımını nasıl yapabiliriz,
Klima seçimi konusunda kimlere güvenebiliriz, vb.

Klima sektörü endüstriyel ve bireysel klimalar olarak ikiye ayrılmaktadır. Endüstriyel klima sektörü yıllardır faaliyette olan bir konu olduğu için taşlar yerine oturmuş durumdadır. İmalatçı ve satıcı bilinçlenmiş ve bilinçli bir servis ağı kurulmuştur. Ancak bireysel klima sektörü, dünyada özellikle de ülkemizde yeni yeni yaygınlaşmakta ve hızla büyümektedir. Dolayısıyla yukarıda saydığımız bir çok problemin olması da ilk aşamada normal gibi görünmekle birlikte, istenen, geçiş sürecinin kısa sürmesidir.
KLİMA NASIL SOĞUTUR?
Klimadaki soğutma çevrimi, evimizdeki buzdolabından farklı değildir. Kompresörün sıkıştırma etkisiyle kondanserde sıvı haline getirilen freon gazı, evaporatörde püskürtülerek gaz haline getirilir. Bu süre içinde ortamdan emilen ısı, dış ortama atılır.
İKLİMLERİ DEĞİŞTİREN CİHAZ: KLİMA...
Klimayı kısaca kapalı mekandaki sıcaklığın, nemin ve hava hareketlerinin dışarıdaki hava şartlarından bağımsız olarak denetlenmesinde kullanılan cihaz olarak tanımlayabiliriz. Klimalar çalışma prensipleri ve teknik özelliklerine göre ikiye ayrılmaktadır. Bunlar; “merkezi sistem” olarak adlandırılan endüstriyel klimalar, “bireysel klimalar” olarak adlandırılan pencere tipi, split ve portatif klimalardır. Merkezi sistem endüstriyel klimalar, oteller, iş merkezleri ve sanayiye hizmet veren soğutma grupları klima santrallerini ve değişken debili çok üniteli multı-splıt üniteleri kapsamaktadır. Bireysel klimalar da yoğun olarak ev ve işyerlerinde kullanılmaktadır. Pencere tipi klimalar, yaygın bir kullanım alanına sahiptir. Ancak son yıllarda duvar tipi split klimaların çok fazla tutulmasıyla ikinci planda kalmıştır. Pencere tipi klimalar, yerleştirilecekleri mekanda uygun bir pencereye, camın kesilmesi ve bu pencerenin iptal edilmesi yoluyla monte edilmektedir. Pencere tipi klimalar; tek bir gövde üzerinde paket bir ünite olduğundan daha sesli çalışırlar , ayrıca montaj yeri temini ve uygulanması daha zordur. Split tip klimalar, kullanım, yerleştirme ve temizleme kolaylıklarının yanı sıra, işlevsellikleri ve estetik açıdan da pencere tipi klimalara göre daha çok tercih edilmektedir. Split tip klimaların en büyük özelliği mekanda istenen herhangi bir yere yerleştirilebilmeleridir. Split tip klimaların duvar, yer, asma tavan ve kanallı tipleri mevcuttur, Aynı zamanda iç ve dış olmak üzere iki üniteden oluşmaktadır. Kondanser dış ünitede yer alırken, hava ve soğutma ünitesi iç mekandaki ünitede yer almaktadır. Split tip klimalar mekan içindeki ısıyı istenen ve önceden ayarlanan düzeyde otomatik olarak tutma özelliklerine sahip olduğu gibi programlanma olanağıyla da otomatik olarak açılıp kapanabilmektedir. Uzaktan kumandayla çalışabilmesi ve kullanım rahatlığı nedeniyle pencere tipi klimalara oranla split tip klimaların daha fazla tercih edilmesini sağlamaktadır. Klimalarda arıza nedenlerinin yüzde 95i montaj ve seçim hatalarından kaynaklanmaktadır. Bir buzdolabı alır gibi bayiye gidip, klima alamazsınız ya da klimayı evinize getirip çalıştırmaya başlayamazsınız. Bunun için özel eğitilmiş elemanlara ihtiyaç vardır. Ülkemizdeki klima sektörünün en büyük sorunu da bu noktada başlamaktadır. Klima üretici ve satıcılarının, satıştan sonra da tüketiciye hizmet verecek kalitede, yeterli teknik elemanları bünyelerinde bulundurmaları gerekmektedir.
BİREYSEL KLİMA CİHAZLARININ SEÇİMİNDE VE MONTAJINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KONULAR
Klima kullanım alışkanlığı ülkemizde yeni yeni gelişmeye başlamıştır. Pazardaki ürün/fiyat çeşitliliği ve marka bolluğu karşısında tüketicilerimiz karar verme süresince oldukça zorlanmaktadır. Bir konfor aracı olarak satın alınan klimaların, Türkiyenin iklim koşullarına ve klimatize edilmek istenen mekana uygun seçilmemiş olması, yeterli servis desteğinin sağlanamaması, doğru montaj uygulamalarının yapılmaması gibi nedenlerle maalesef tüketicimiz mağdur olmaktadır. Ekonomik ömrü ülkemiz koşullarında takribi 10 yıl olan klima cihazları seçiminde, ilk satın alma maliyetinin yanı sıra işletme süresince oluşabilecek maliyeti ile enerji maliyeti de mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Tüketicimiz, ülkemiz koşullarında oldukça pahalı bir ürün olan klima cihazlarını satın almadan önce mutlaka küçük bir araştırma yapmalıdır. Tüketicimizin karar alma sürecine yararlı olacağını düşündüğümüz başlıklar aşağıda açıklanmaya çalışılmıştır. Her şeyden önce klimatize edilecek mahallerde hangi tip klima cihazının kullanılması gerektiğine karar verilmelidir. Bunun için firmanın yetkili servisi tarafından keşif yoluyla aşağıdaki tespitler yapılmalıdır.
1) KULLANIM AMACI:Tüketicinin klimayı almasındaki asıl amacı ile kullanacağı yer önemlidir. Örneğin, ev, ofis, hastane, lokanta, bilgi işlem odası vb. Özellikle yazın soğutma ihtiyacı için tercih edilen klimalardan artık ısıtma ihtiyacını karşılamak içinde faydalanılmalıdır. Fakat kış mevsiminde ortalama sıcaklığın 0 Cnin altında kalan bölgelerde, ünitelerin sık sık defrosta girmesinden ve veriminin düşmesinden dolayı direkt ısıtma konumunda kullanılması ekonomik değildir.
2) KAPASİTE TESPİTİ:Kapasite tayini, mahallin yapısı ve ısı kazancıyla doğru orantılı olup en önemli konudur. Türkiye’deki kapasite tayinlerinde genellikle mahallin metrekaresi üzerinden hesaplama yapılmakta ve hatta firmaların hazırladığı özel tablolar kullanılmaktadır.Bu tablolar belli bir referans ve yaklaşım sağlamakla birlikte kesinlik sağlamayabilir. Klima çevrimi kapalı çevrim olduğu için seçilecek ürünün verimliliğinde mahal içerisindeki hava hacmi önemlidir. Türkiye’de genellikle binalarda kat yüksekliği 3m civarında olmakla beraber çeşitli kat yükseklikleri ile karşılaşılmaktadır. Bu nedenle daha doğru ve gerçekçi bir kapasite tayini için ısı kazancını etkileyen mahal tipi, pencere sayısı, oda yönü vb. faktörlerin göz önünde bulundurulduğu mahale has ısı kazanç hesabı yapmak zorunludur. Tüketici tarafından gerektiğinde yetkili firmadan montaj uygunluğunun kontrol edilmesi istenmelidir.
MONTAJI TAMAMLANAN ÜRÜN/ÜRÜNLERİN TESLİMİ ESNASINDA DİKKAT EDİLECEK KONULAR
Montaj işlemi tamamlandıktan sonra yetkili servisten hizmet protokolünün alınmasına, Montajı yapılan cihazın kullanımı hakkında gerekli teknik bilgilerin yetkili servis tarafından verilmesine ve ürün/ürünlere ait kullanım kılavuzunun tüketiciye teslim edilmesine, Satışı gerçekleştiren bayiden garanti belgesinin mutlaka alınmasına, dikkat edilmelidir. Aksi takdirde ürün/ürünlerin garanti durumları ispatlanamayacağından, tüketici montaj sonrası garanti şartları dahilinde oluşabilecek arızalar nedeniyle zor durumlar yaşayabilir. Garanti belgesinin onaylanarak tüketiciye verilmesi sorumluluğu, tüketicinin malı satın aldığı satıcı, acente, bayii ya da temsilciliklere aittir..Garanti süresi, malın teslim tarihinden itibaren başlar ve asgari iki yıldır. Garanti belgeleri satın alınan mala ilişkin faturanın tarih, klima sayısı ile bandrol ve seri numarasını içermek zorundadır. Cihaz teslim edildikten sonra, tüketici tarafından düzenli aralıklarla ürün/ürünlerin bakımı yapılmalı veya yaptırılmalıdır. Düzenli bakım, cihazın ekonomik ömrünü uzatacak, enerji sarfiyatı ve verimliliğin korunmasını sağlayacaktır. Bakım, müşterinin sorumluluğunda ve satıcı firmanın vermiş olduğu garanti şartlarının dışında olduğundan, daha ucuz periyodik bakım için tüketiciler, firma yetkili servisleriyle bedeli karşılığında periyodik bakım sözleşmesi yapmaktan kaçınmamalıdırlar.
KLİMA SATIN ALIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN TİCARİ KONULAR
4077 sayılı tüketicinin korunması hakkındaki kanundan bir adet edinilmesini tüketicilerimize tavsiye ederiz. Bu kanunda taksitli/kampanyalı satışlar, etiket, garanti belgesi, ayıplı mallar, ücretsiz onarım, değiştirme, ticari reklam, ilanlar ile tanıtma ve kullanma kılavuzu ile servis hizmetleriyle ilgili olarak satıcılarla aranızda çıkabilecek sorunların çözümlerinde; tüketici sorunları hakem heyetlerine, tüketici sorunlarına bakmakla görevli mahkemelere, başvurabilirsiniz. Yanlış kapasite tayinlerinde cihazdan gerekli soğutma veya ısıtma verimi alınamadığı gibi gereksiz ve aşırı hava akımı insanları rahatsız ve hasta edebilir. Örneğin, kapasitesi küçük seçilen ürünler istenen mahal sıcaklığını sağlamak için uzun süre devrede KALACAĞI için enerji sarfiyatı artacak, aynı zamanda cihaz kullanım ömrü azalacaktır.
UYGUN MONTAJ YERİNİN SEÇİMİ
Ünite/ünitelerin monte edileceği yerin seçimi,
Ünitenin hava sirkülasyonu optimum sağlayacağı yere montaj edilmesi,
İç ünitenin güneş almayan bir noktada montaj yerinin seçimi,
Mahaldeki insanları rahatsız etmeyeceği ve direk üflemeyeceği yer seçilmeli,
Mahal isteğine uygun yer seçilmesi,
Mahal alt yapı özelliklerinin incelenmesi,
Üniteler arası çekilecek tesisat hattının ve işçiliğinin tespiti,
Elektrik tesisatının uygunluğu (kablo kesiti, topraklama, gerilim değişkenliği vb.),
Yoğuşma suyunun dışarı atılması için gerekli drenaj tesisatının uygunluğu,
Seçilen cihazın montajının yapılabilmesi için alt yapı ile uygunluğu kontrol edilmeli ve mutlaka onayı alınmalıdır.
Tüm bu tespitlerden sonra seçilen cihaz tipi ve kapasitesine göre satış bayisi ile yapılan görüşmede şu konulara dikkat edilmeli ve markalar arası kıstaslar yapılmalıdır.

FİRMA HAKKINDA:

• Markanın tanınırlığı ve ithalatçı firmanın güvenirliği,
• Satış sonrası hizmetler ve bu hizmetlerin yaygınlığı,
• Yedek parça güvencesi,
• Fiyat ve ödeme koşulları,
• Garanti şekli ve şartları,
• Cihazın teslim şekli ve süresi,

CİHAZ HAKKINDA

• Klima cihazlarının hangi uluslararası norm ve kalitede üretildiği, (Örneğin Avrupa (CE) standartlarına uygunluğu vb.)
• Cihazın hangi iklim koşuluna göre dizayn edildiği,
(Heatpump cihazlarda önemlidir.)
• Çektiği güç ve enerji verimliliği, (COP ve ERR değerleri kontrol edilmeli)
• Gürültü seviyeleri,(Ünite veya ünitelerin konforlu bir ortam için kabul edilir gürültü düzeyleri, içerisinde olmalıdır.)
• Cihaz boyları, estetiği ve dekorasyon uyumluluğu,
• Klima cihazlarının sahip olduğu fonksiyonlar, (Nem alma, hava yönlendirme vb.)
• Kumanda şekli ve programlanabilme özelliğinin tüketici ihtiyaçlarına uygunluğu,
• Kullanım kolaylığı,
• Montaj kolaylığı,
• Servis ve bakım kolaylığı,

Bu tespitler sonucunda klima seçimi yapıldıktan sonra montaj aşamasına gelindiğinde aşağıdaki konulara dikkat edilmelidir:

Cihazın Montajı İçin Gelen Ekibin Yetkili Servis Olup Olmadığının Kontrolü
Tüketici, cihaz montajını mutlaka bayi tarafından gönderilen yetkili servise yaptırmak zorundadır. Aksi takdirde satıcı firma tarafından cihaz garanti kapsamı içine alınmayacağı için, montaj sonrası oluşabilecek arızalardan dolayı zor durumlar yaşayabilir. Kaldı ki, hemen hemen tüm üretici ve satıcı firmalar kendi yetkili servis ağıyla hizmet vermekte ve cihazın garanti kapsamında kalması bakımından servis ağının kullanılmasında ısrar etmektedirler. Böyle bir durumda cihazlar garanti süresinde olsa dahi yetkili satıcı ve servis montajdan kaynaklanabilecek arıza için gerekli parçanın ücretini kullanıcıdan talep edebilir. Tüketicilerin,kullanma kılavuzundaki yetkili servisler listeden servis adını, ve firma tarafından verilen yetkili servis kimlik kartını kontrol etmeleri gerekmektedir. Montajı yapacak yetkili servisin mutlaka firmanın servis eğitimlerine katılmış olması ve belge almış olması önemlidir.
Montaj sırasında:
a. Çekilecek boru hattının yatay ve dikey mesafelerinin cihaz katalog değerlerine uygunluğu,
b. Ünite/ünitelerin servis rahat hizmet verebileceği yerlere monte edilmesi,
c. Ünite/ünitelerin sabitlemelerinin ve terazisinin uygun yapılmasına,
d. Mümkün olan en kısa mesafe ve düz hattın çekildiğine,
e. Ara tesisat bağlantısında her iki boru hattı izolasyonunun tam olarak yapıldığına,
f. Ara tesisatın uygun şekilde sabitlenmesi ve korunmasına,
g. Tesisat geçişi için açılan deliklerin uygun şekilde kapatılmasına,
h. Pencere tipi cihazlarda montaj için açılan yer ile cihaz kasası arasında kalan boşluğun uygun şekilde kapatılmasına,
i. Besleme ve kumanda kablo bağlantılarının düzgün ve izolesinin yapıldığını,
j. Ara kumanda kablosunun ses ve kamera tesisat hatlarının yakınından geçirilmemesine,
k. Ünite/ünitelerin beslenmesine ait sigortanın başka hiçbir cihaz beslenmesinde kullanılmamasına,
i. Drenaj testinin yapılmasına,
m. Drenaj hattının pis su giderine kesinlikle bağlanmamasına,
n. İlk çalıştırma ve performans testinin yapılmasına,
dikkat edilmelidir.
SPLİT TİP KLİMALARDA ARIZA DURUMUNDA İLK BAKILACAK NOKTALAR
Yeterince Soğutmuyor
Hava filtresinin temiz olduğunu kontrol edin. (15 günde bir temizlemeniz önerilir.) Hava girişi veya çıkışının önünün kapalı olmadığını kontrol edin, bir engel var ise kaldırın. Odada açık kapı ve pencere olmamasına dikkat edin, var ise kapatın. Soğutma esnasında camdan direkt güneş ışığı giriyorsa perdenizi kapatın. Soğutma esnasında odada fazla sayıda kişi veya ısı kaynağı olmadığını kontrol edin. Isı ayarının doğru olduğunu kontrol edin.
Sesli Çalışıyor
Çalışma esnasında hava üfleme sesi çok ise hava filtrenizi temizlemeniz gereklidir. Filtrenin aşırı kirli olması halinde ÖZELLİKLE ISITMADA bu ses meydana çıkar.
Uzaktan Kumanda Çalışmıyor
İlk önce fişin prizde olduğu kontrol edilmelidir. Kumandanın üzerindeki kilitleme (lock) basılı olmadığını kontrol edin. Kumandanın içinde pil olduğunu kontrol edin. Pillerin DOLU olmasına dikkat edin değilse yenisi ile değiştirin.
Zaman Ayarı Çalışmıyor
Ayar yapıldıktan sonra elektrik kesintisi olmadığını kontrol edin. Fişin takılı olduğunu kontrol edin. Elektrik kesintisi olmadığını kontrol edin. Kumandanın içinde pil olduğunu kontrol edin. Sigortanın atmamış olduğunu kontrol edin. Saat ayarının doğru olduğuna bakın, Pm akşam saatini, Am sabah saatlerini ifade eder.
Klima Çalışmıyor
Klimaya enerji gelip gelmediğine bakın, sigortasını kontrol edin Uzaktan kumandanın çalıştığını kontrol edin. Acil durum anahtarını kullanarak test konumunda çalışıp çalışmadığına bakın.
YANLIŞ DEĞERLENDİRMELER:
Soğutma esnasında duyulan çıtırdama sesi klima gövdesinin sıcaklık değişimi sebebiyle genleşmesinden veya büzüşmesinden kaynaklanır, normaldir.
Çalışma esnasında veya kapattığınızda duyulan lıkırdı/hışırtı benzeri ses klima sisteminin içinde dolaşan gazdan kaynaklanır. 2-3 dakika süresince duyulur, normaldir.
Cihazlar çalışma düğmesine basıldıktan 2-3 dakika sonra ısıtma ya da soğutma yapar. Bu bir arıza değildir.
Kışın ısıtma yapılırken, cihazlar dış ünitedeki buzlanmayı sökmek için dış hava şartlarına bağlı olarak belirli aralıklarda defrost yaparlar. Bu esnada cihaz ısıtma yapmaz. Dış hava şartlarına bağlı olarak defrost süresi 4-7 dakika sürebilir, bu bir arıza değildir.

TÜM BUNLARI ÖZETLERSEK:

1. Klima cihazlarının montajı yetkili servislere veya usta tesisatçılara yaptırılmalı. Montaj sırasında garanti şartlarına uyulmalı.
2. Klimaların veriminin ve ömrünün artması için periyodik bakım ve kontroller yaptırılmalı.
3. Pencere tipi, split ve portatif klima gibi küçük cihazlarda kullanılan hava temizleme filtreleri belli aralıklarla temizlenmeli.
4. Klima kullanımında ürünün kullanım kılavuzları ve satıcı firmanın tavsiyeleri dikkate alınmalı.
5. Klima amaç dışı (örneğin kurutma, yiyecek/içecek soğutma/ısıtma) kullanılmamalı.
6. Şartlara ve sağlık koşullarına uygun olacak şekilde ayarlanmalı veya ayarlatılmalı. (Yazın iç sıcaklığın dış sıcaklıktan 7-8 C düşük olması yeterli konforu sağlar.)
7. Gerek iç, gerekse dış tarafta hava giriş ve çıkışlarına akışı engelleyecek herhangi bir cisim konulmamalı.
8. Montaj sırasında gerekli mesafenin bırakılmasına dikkat edilmeli.
9. Soğutulan mekana çok miktarda güneş geliyorsa perde, panjur vb. ile güneşten gelen ısı mümkün olduğunca azaltılmalı.
10. Duvar, tavan, pencere ve zeminin mümkün olduğu kadar çok ısı yalıtımlı olması kışın daha ucuz ısınmayı, yazın daha ucuza serinlemeyi sağlar ve konforu artırır.
11. Klima kullanılan odaların kapı ve pencereleri mümkün olduğunca kapalı tutulmalı.
12. Klima cihazının yerini seçerken odada insan, hayvan, bitki bulunan yerlerin hava akımından uzun süre doğrudan etkilenmeyecek bir yer olmasına dikkat edilmeli. Soğuyan hava aşağı doğru hareket eder. Klima işlevinin tam kapasiteyle gerçekleşmesi ve odada sıcaklık dağılımının eşit olması için klima havayı eşit dağıtabileceği bir konumda monte edilmelidir.

Kaynak: http://www.euroterm.com.tr/Makale1.aspx